بسياري از والدين علاوه بر ناآگاهي از چگونگي برقراري ارتباط با فرزندان خود از عوامل منجر به پرخاشگري نيز آگاهي ندارند.دكتر كامبيز كامكاري روانشناس در اين باره معتقد است: «پرخاشگري انسان ها در سنين پائين از آسيب هاي رواني، بويژه «افسردگي» نشان دارد.چنانچه والدين نسبت به پرخاشگري كودكان خود بي تفاوت باشند اين معضل در روح فرزندان ماسك مي خورد (پنهان مي شود) و عوارض خود را در بزرگسالي نشان مي دهد. در سنين ۱۲ تا ۱۸ سالگي پرخاشگري افراد به اوج و حالت هاي اختلال شخصيت، احساس ناكامي و محروميت و اختلال سلوكي مي رسد.
كامكاري با استناد به تحقيقي كه با همكاري وزارت كشور و در استان تهران انجام شده مي افزايد: «تنها فقر و ناكامي ها نمي توانند افراد را پرخاشگر كنند چون در بسياري از كلانشهرها والدين و جامعه به تشويق افراد پرخاشگر مي پردازند و برخورد نشدن با اين امر موجب تشديد آن مي شود.»
اين دكتر روانشناس ادامه مي دهد: «پرخاشگري علاوه بر مشكلات فردي و خانوادگي مسائل اجتماعي را نيز به دنبال دارد.بنابراين عوامل زيستي، رواني، اجتماعي و خانوادگي فرزندان بستر رشد جامعه پرخاشگر را هموار مي كند.»
وي پرخاشگري را داراي شاخه هاي مختلفي مي داند و از پرخاشگري «وسيله اي» كودكان به عنوان مهم ترين معضل والدين نام مي برد.
كامكاري مي گويد: «استفاده درست از شيوه هاي ميداني و جريمه در هنگام درخواست هاي متعدد كودكان براي به دست آوردن اجسام مختلف مؤثر است.به اين ترتيب كه اگر كودك براي به دست آوردن مثلاً يك اسباب بازي اصرار كرد والدين بايد در مقابل خواسته او بي تفاوت باشند و در صورت تداوم اصرار يك سري از امتيازها را از كودك بگيرند. اين رفتار موجب مي شود درخواست هاي كودكان به حد متعادل برسد.
اين روانشناس، پرخاشگري هاي مستمر را در كودكان نشانه بيماري هايي مانند «بيش فعالي» و يا صرع مي داند و به والدين تأكيد دارد به دنبال ريشه يابي علل آن باشند.
 از طرفي ديگر دكتر خواجه نوري ياددادن اعتماد به نفس را در كاهش پرخاشگري كودكان مؤثر مي داند.
 دكتراي ارتباطات و استاديار دانشگاه آزاد تهران مركزي مي گويد: گاه دخالت هاي بي مورد والدين در حريم خصوصي فرزندان پرخاشگري را در آنان افزايش مي دهد. به عنوان نمونه والدين هميشه سعي دارند بچه ها را پاكيزه نگه دارند، اين درحالي است كه كودكان در سنين خاصي تمايل دارند از انگشت هاي خود براي غذاخوردن و كثيف كردن اطراف استفاده كنند. از همين روست كه بچه ها غذاهاي آسان (fast food) را بسيار دوست دارند. در اين شرايط مادران مي توانند به جاي پند و اندرز محيط كوچك و امني از آشپزخانه و يا هر قسمت ديگري از خانه را به كودكشان اختصاص دهند تا بچه بتواند بدون وسواس، آزاد و خيلي راحت از دست هاي خود استفاده و بازي كند.
با اين شيوه كودك هم كار مورد علاقه اش را انجام مي دهد و هم مي داند كه در بخش ديگري مانند اتاق خواب حق غذاخوردن با انگشت و كثيف كردن محيط را ندارد.
جلوگيري از ذاتی شدن پرخاشگری:
اما دكتر محمدرضا شمس انصاري متخصص اعصاب و روان سن زير ۲ سال تا ۶ سالگي را زمان شكل گيري پرخاشگري مي داند.
انصاري ادامه مي دهد: «پيشگيري از پرخاشگري از ذاتي شدن آن جلوگيري مي كند.»
متخصص اعصاب روان، پرخاشگري كودكان را در دو دسته فيزيكي و كلامي و در شكل خشونت به خود (خودزني) و خشونت به اشيا تقسيم مي كند.شمس انصاري ادامه مي دهد: «معمولاً فرزندان نسبت به تربيت مقاومت نشان مي دهند و در اين باره بايد به بزرگترها آموزش داده شود مقابله جويي و مخالفت با كودكان لج بازي آنها را تقويت مي كند.پرخاشگري هاي دوران كودكي عصبانيت هاي بعدي و احساس ناامني را در بچه ها افزايش مي دهد.
تأثير بازی ها و فيلم های خشن در پرخاشگری:
دكتر كامكاري، دكتر انصاري و دكتر خواجه نوري به اتفاق باز ي هاي رايانه اي خشن و فيلم ها و سريال هاي تلويزيوني را عاملي براي برهم زننده آرامش خيال كودكان مي دانند.
آنها معتقدند خشونت هاي اين چنيني و آنچه كودكان در دعواهاي كوچه و خياباني مي بينند ايجاد رفتارهاي پرخطر را در اين افراد تشديد مي كند.
رفتار والدين و تأثير آن بر كودكان:
اين كارشناسان مي گويند: «دعواها و بدرفتاري والدين زمينه ساز خشونت در فرزندان و بدرفتار شدن آنان در بزرگسالي مي شود. دكتر شمس انصاري تصريح مي كند: «بي توجهي والدين به رفتارهاي پرخاشگرانه كودكان موجب كم تمركزي آنان مي شود. به اين ترتيب بچه ها ناآرام شده و گويي حرف در گوششان فرو نمي رود. گويي كر هستند! ادامه اين روند در فرزندان احساس تحقير به وجود مي آورد و ناخواسته بر ادامه تحصيل آن ها تأثير گذاشته و موجب ضداجتماعي شدنشان مي شود. اعتياد و رفتارهاي ناهنجار نيز ريشه در رفتارهاي دوران كودكي دارد.»
گواهينامه زندگي بگيريم:
تعدادي از خانواده ها هنوز در رفع مشكلات روحي فرزندانشان خود را نيازمند پند و اندرز همسايه ها و اقوام مي دانند و مشاوره نگرفتن از متخصصان به اين گونه مسائل دامن مي زند. اما با تدبيري ژرف مي توان بسياري از مشكلات به ظاهر بزرگ مانند ناسازگاري و دعواي كودكان را نيز حل كرد.

الهام آرمان
منبع: روزنامه ایران