آشنايی كودك با كتاب و خواندن كتاب برای او از همان دوران نوزادی بايد آغاز شود. كودك در ابتدا با مشاهده تصاوير رنگارنگ، لمس و ورق زدن كتاب و گاه پاره كردن صفحات آن با كتاب آشنا می شود و به تدريج كه مادر همراه با نشان دادن تصاوير، برای او داستان كتاب را بازگو می كند، كودك با دنيای شيرين قصه گويی آشنا می شود. برای اينكه كودك شما در آينده يكی از طرفداران پر وپا قرص كتاب و كتابخوانی شود راهكارهای بسيار ساده ای وجود دارد كه بايد به آن عمل كرد.
¤ كتاب خواندن را جزئی از دنيای فرزندتان كنيد. كتابها را با او و برای او بخوانيد. هر روز سی دقيقه از وقت خود را برای شركت در مطالعه به او اختصاص دهيد. مطالعه را در فعاليتهای روزانه وارد كنيد. براي مثال فهرستی از كارهای روزانه تهيه و بر روی يخچال نصب كنيد. مطالعه را نيز در اين فهرست قرار دهيد. در هنگام رانندگی از او بخواهيد علايم راهنمايی و رانندگي را برای شما بخواند.
¤ روش شركت شما در مطالعه فرزندتان اينگونه باشد كه هر كدام به ترتيب يك صفحه از كتابي را بخوانيد و ديگری ادامه مطلب را در صفحه بعد دنبال كند.
¤ هنگام مطالعه سؤالات مفهومی برای او مطرح كنيد تا توانايی ادراكش بيشتر شود برای مثال از او بپرسيد «به نظر تو فلان شخصيت در داستان به چه دليل اينگونه عمل كرد؟» يا از او سوال كنيد به چه موضوعاتی علاقه دارد و او را تشويق كنيد در اين مورد توضيح دهد.
¤ صبور باشيد هنگامی كه كودك سعی دارد كلمه جديدی را تلفظ كند صبر كنيد و با عجله اشتباه او را تصحيح نكنيد.
¤ وقتی به كمك شما نياز دارد او را ياری كنيد. برای مثال اگر نسبت به كلمه ای احساس ناخوشايند دارد به او كمك كنيد معنی درست آن را متوجه شود.
¤ كتابها را در سطوح متفاوت انتخاب كنيد. اشكالی نداردكه گاهی كودك كتاب ساده و مورد علاقه اش را مطالعه كند زيرا اين كار باعث تقويت قلب و تشويق او به مطالعه می شود.
¤ آموزش مطالعه بدون بلندخوانی كار مشكلی است. در صورتی كه زياده از حد سخت گيری كنيد ممكن است از مطالعه كردن نااميد شود. بهتر است مطالعه را به زمانی برای تفريح تبديل كنيد.
ده روش برای اختصاص دادن فرصتهای مطالعاتی به كودكان
¤ كتابهای متنوع را در اختيار كودكان قرار دهيد. مجلات و روزنامه های جذاب هم در اين زمينه می توانند مفيد باشند.
¤ به كودكان اجازه دهيد در فرصتهای مناسب به نقاشی بپردازند و در نگهداری مداد با انگشتان مهارت پيدا كنند.
¤ به او كمك كنيد در مورد نقاشی كه می كشد داستانی را تعريف كند. برای داستان خود عنوانی را انتخاب كند و در مورد آن با شما صحبت كند.
¤ به او فرصت دهيد هر چند وقت يك بار از كتابخانه ای ديدن كند. و با محيط كتابخانه آشنا شود. به اين ترتيب متوجه می شود قادر است در زمان مناسب به تعداد كثيري از كتابها دسترسی پيدا كند.
¤ هنگامی كه برای او داستانی را می خوانيد مكث كنيد، به او نگاه كنيد و مطمئن باشيد كه به شما توجه دارد. از فرزندتان در مورد شخصيت های داستان سؤال كنيد و نظرش را در مورد آنها جويا شويد.
¤ اگر از خواندن مكرر يك كتاب به درخواست كودك خسته شده ايد صدای خود را روی نوار ضبط كنيد و نوار را در اختيارش قرار دهيد تا او بتواند در هر مكان مناسب به آن گوش دهد. مثلاً هنگام بازی يا زمانی كه در تخت خواب است و يا هنگامی كه در اتومبيل است.
¤ برروی وسايل برچسب بزنيد و نام آنها را بر روی برچسب بنويسيد. به اين ترتيب به كودك می آموزيد كه هر وسيله ای اسمی دارد كه همراه آن است.
¤ به كودك آموزش دهيد در مورد اتفاقات روزمره صحبت كند حتی اگر در حد توضيح بسيار ساده در مورد وقايع يك روز باشد. براي اين منظور ابتدا خودتان اين كار را انجام دهيد تا او بياموزد.
به تعداد حروف الفبا مقواهايی را تهيه كنيد و هر كدام از حروف الفبا را بر روی يك مقوا بنويسيد و از او بخواهيد چيزی را كه ابتدای اسمش با حرف مورد نظر است كشيده و آن را رنگ آميزی كند.
¤- سعی كنيد اسامی اشيا را به صورت كلمات هم قافيه به او بياموزيد مثلاً «گوش و موش» دو كلمه هم قافيه هستند كه يادگيری آنها به شكل بازی جذاب و سرگرم كننده خواهد بود.
بهترين كتاب برای كودكانی كه از كتاب تنفر دارند
علاقه فرزند شما به مطالعه با ميزان مهارت او در خواندن نسبت مستقيم دارد.
اگر كودك شما با كلمات درگيری دارد. كافی است كمی او را راهنمايی كنيد و تلفظ صحيح كلمات را به او بياموزيد اين كار اشتياق به مطالعه را در او شعله ور می كند و او را به يك خواننده دائمی تبديل می كند.
خلاقيت شما در پيدا كردن كتاب مناسب با علايق فرزندتان بی ميلی او به مطالعه را از بين خواهد برد. پس كتابی مناسب سطح توانايی و علاقه او بيابيد و در اختيارش قرار دهيد. در هنگام خريد كتاب با معلم او هم مشورت كنيد. در ضمن كتاب انتخاب شده بايد مناسب سن كودك باشد. اگر فرزند شما كتابهای مناسب سنين پايين تر را به راحتی می خواند تنها نياز به تمرين اضافی در خانه داريد تا بتوانيد به پيشرفت او كمك كنيد.
آشنايی با لغات به او كمك می كند سريع تر بخواند و از خواندن لذت ببرد، استفاده از كتابهای مناسب سن و توانايی به وسعت بخشيدن به خزانه لغات او كمك می كند. مدت طولانی او را مجبور به نشستن و گوش كردن نكنيد اجازه دهيد از مطالعه لذت ببرد حتی اگر زمان آن كم باشد.
كافی است عنوان يا مطلبی را كه دراختيار كودك قرار می دهيد قابل درك باشد و به سرگرمی و اطلاعات او كمك كند. لذا اجازه دهيد كتابها را خودش انتخاب كند فقط به شرطی كه باعث آزار او نباشد و منجر به ديدن كابوسهای شبانه نشود.
او را به مطالعه مجلات ورزشی، فكاهی، گرافيكی و سرگرم كننده تشويق كنيد. تمايل به مطالعه ممكن است در كودك رو به كاهش رود. در اين زمان تنوع ايجاد كنيد تا عشق مطالعه در او دوباره شعله ورشود.
برای كودكان دبستانی معمولاً كتابهاي سرگرم كننده يا نقاشی های مضحك و خنده آور می تواند جذاب باشد. در ضمن كتابهايی كه فيلم های تلويزيونی و سينمايی داستان آنها ساخته شده برای اين گروه سنی جذابيت بيشتری دارد. برای دانش آموزان دوره متوسطه در اين سن كتابهايی كه به صورت پرسش و پاسخ طراحی شده اند می تواند به بسياری از سؤالات اين گروه سنی پاسخ دهد و مفيد و جذاب است.

منبع: روزنامه کیهان