میوه بخورید

اگر از آنهايي باشيد كه اخبار پزشكی را مرتب دنبال می‌كنند، حتماً هر چند وقت يك‌بار درباره خواص معجزه‌آسای آنتی‌اكسيدان‌ها و اين‌كه بسياری از سرطان‌ها و بيماريهاي قلبی و عروقی از طريق استفاده از مواد غذايی حاوی آنتی اکسيدان قابل پيشگيری و درمان است، خبری خوانده‌ايد و شنيده‌ايد.

به‌خاطر همه خوبی‌هايی كه به اين مواد نسبت می‌دهند در سالهای اخير، استفاده از مکمل‌های آنتی اکسيدانی رواج بسياری يافته است.

اما به تازگی، نتايج مطالعه‌ای منتشر شده است و شايد شما هم خبرش را از رسانه‌ها شنيده باشيد، اين خبر به بررسی اثر آنتی اکسيدان‌هايی که به شکل مکمل مصرف می‌شوند بر طول عمر افراد پرداخته است. نتايج اين مطالعه نشان داده كه مصرف ويتامين‌های A، E، C، بتاكاروتن و سلنيوم كه همه جزو گروه آنتی‌اكسيدان‌ها تلقی می‌شوند، به صورت دارو هيچ تأثيری بر افزايش طول عمر انسان ندارد.

آيا تنها با اتکا به اين تحقيق، مي‌توان تمام يافته‌هاي پيشين درباره اثربخش بودن مصرف آنتي‌اکسيدان‌ها بر سلامت را رد کرد و از مردم خواست تا قرص‌هاي مکمل آنتي اکسيدان خود را دور بريزند؟ گروهي از کارشناسان معتقدند که يك مطالعه براي قضاوت كافي نيست و ساير كارشناسان مي‌گويند، مطالعه حاضر تاكيدي است بر اين نظريه كه كارايي آنتي‌اكسيدان‌ها درصورت مصرف در غذا بهتر از مصرف قرص آنهاست.

آمارها مي‌گويند 80  تا  ۱۶۰  ميليون نفر که حدود  ۱۰  تا   ۲۰  درصد آنها را بزرگسالان تشکيل مي‌دهند، در آمريكاي شمالي و اروپا آنتي‌اكسيدان مصرف مي‌كنند و فقط آمريکايي‌ها، سال گذشته   ۲/۳  ميليارد دلار هزينه خريد مكمل‌هاي تقويتي و ويتامين‌ها كرده‌اند. به همين‌خاطر گروهي از محققان بيمارستان دانشگاهي كپنهاگ دانمارك تصميم گرفتند يك‌بار ديگر اثرات حقيقي اين‌داروها بر سلامت و طول عمر را بررسي كنند.

آنها ۶۸  مطالعه را كه دربرگيرنده ۲۳۲  هزار و  ۶۰۶  نفر بود، تجزيه و تحليل كردند ولي هيچ گونه نشانه چشمگيري مبني بر تأثير خوب يا بد مصرف آنتي‌اكسيدانها بر عمر انسانها پيدا نكردند. بنابراين مطالعاتي را كه كيفيت پايين‌تري داشتند حذف كرده و تنها معتبرترين مطالعات را مورد تحقيق قرار دادند.

محققان در اين مرحله دريافتند افرادي كه ويتامين مصرف مي‌كنند با خطر مرگ بيشتري روبه‌رو هستند به طوري كه خطر مرگ و مير در افرادي كه ويتامين  E مصرف مي‌كردند
 ۴درصد، آنهايي كه بتاكاروتن مي‌خوردند ۷ درصد و افرادي كه ويتامين A مصرف مي‌كردند، حتي ۱۶درصد بيشتر از ديگران بود، اگرچه علت واقعي مرگ در بيشتر اين مطالعات نامعلوم بود!

در حالي‌كه برخي كارشناسان كه اين تحقيق را بررسي كردند، با توجه به اين كه در اين بررسي، مطالعاتي بسيار متفاوت مورد تجزيه و تحليل قرار گرفته است، بالا رفتن ميزان مرگ و مير بر اثر مصرف آنتي‌اكسيدان‌ها را مردود دانسته‌اند، اما دكتر كريستين گلود از بيمارستان دانشگاه كپنهاگ كه هدايت اين مطالعه را بر عهده داشت مي‌گويد: پيام اصلي اين تحقيق اين است كه پيشگيري از پيري، از طريق مصرف بتاكاروتن، ويتامين A و ويتامين E توصيه نمي‌شود.

شناسنامه آنتي‌اكسيدان‌ها

همان طور که از نامشان پيداست، آنتي اکسيدان‌ها ترکيبات يا مواد مغذي در غذاها هستند که قادرند با فرآيند فيزيولوژيک اکسيداسيون در بافت‌ها مقابله کنند. در واقع زماني که سلولهاي بدن ما، براي انجام فعاليت‌هاي متابوليک خود (سوخت و ساز مواد در بدن) از اکسيژن استفاده مي‌کنند، به شکل طبيعي موادي موسوم به راديکالهاي آزاد ايجاد مي‌شوند که قادر به ايجاد آسيب‌هاي بافتي خواهند بود و آنتي‌اکسيدان‌ها با خنثي کردن اثرات زيان‌بخش راديکالهاي آزاد از اين آسيب‌ها جلوگيري مي‌کنند.

جالب است بدانيد که همين روند اکسيداتيو است که باعث مي‌شود روغن فاسد شود ، سيبي که پوست آن گرفته شده تغيير رنگ دهد و آهن زنگ بزند.

اکسيدان‌هاي حاصل از فرآيندهاي داخل بدن، در نتيجه تنفس هوازي، متابوليسم و التهاب تشکيل مي‌شوند. راديکال‌هاي آزاد اگزوژن (خارجي) نيز از فاکتورهاي محيطي مانند آلودگي، نور خورشيد، ورزش شديد، اشعه ايکس، سيگار و الکل ناشي مي‌شوند.

از آنجايي که سيستم‌هاي آنتي اکسيداني  بدن ما کامل نيستند، بنابراين با افزايش سن بخش‌هاي سلولي آسيب ديده به واسطه اکسيداسيون در بدن جمع مي‌شوند و به اين دليل است که استفاده از منابع غذايي حاوي مواد آنتي اکسيدان ضروري به نظر مي‌رسد.

قضاوت عجولانه

آنچه مسلم است اين است كه تحقيقات جديد و شگفت انگيز درباره خواص آنتي‌اكسيدان‌ها، چيزي نيست که بتوان به راحتي از کنارش گذشت.

البته عمده اين تحقيقات، تکيه بر اثربخشي مواد موجود در منابع طبيعي دارد، همانگونه که برخي محققان اكنون معتقدند كه آنتي‌اكسيدان‌ها تنها زماني تاثير دارند كه به صورت غذا مصرف شوند. به عبارت ديگر افرادي كه غذاهاي مملو از ويتامين مي‌خورند سالم‌تر از آنهايي هستند كه ويتامين‌ها را به صورت قرص و كپسول مصرف مي‌كنند.

جالب است بدانيد که  انجمن قلب آمريکا هم، مصرف مکمل‌هاي آنتي اکسيداني را به افراد توصيه نمي‌کند، تا اطلاعات بيشتري در اين زمينه به دست آيد. در عوض پيشنهاد مي‌کند همه سعي کنند روزانه تنوعي از غذاها را از همه گروه‌هاي غذايي اصلي مصرف کنند.

ويتامين C، ويتامين E ، سلنيوم و کاروتنوئيدهايي مانند بتاکاروتن را بايد از مواد غذايي و نه از مکمل‌ها دريافت کرد. مثلاً ويتامين E در روغن‌هاي گياهي، گردو، بادام زميني، بادام، زيتون، آواکادو،جوانه گندم، جگر و سبزيجات داراي برگ سبز موجود است.

منابع مناسب ويتامين C شامل مرکبات مانند پرتقال و گريپ فورت، كلم بروکلي، سبزيجات داراي برگ سبز، گوجه فرنگي، فلفل، سيب زميني، طالبي و توت‌فرنگي هستند. از مواد غذايي حاوي بتاکاروتن(پيش‌ساز ويتامين A)، مي‌توان به هويج، طالبي، انبه، پاپايا،کدو تنبل،  فلفل، اسفناج، کلم، هلو و زردآلو اشاره کرد.

صدف کوهکن

:همشهری آنلاین