علتهای چاقی در کودکان

مقدمه:
در اين نوشته مختصر سعی شده است سه موضوع مهم فربهی در كودكان بررسی و از زوايای مختلف به آن پرداخته شود، با نگاهی اجمالی به كتابهای پرفروش رژيم غذايی، برنامه آگهی های تجاری كاهش وزن، در دسترس بودن و فراوانی قرصهای رژيم غذايی و عموميت رژيمهای كم كردن وزن همگی گواهند كه اين بحث از اهميت بالايی برخوردار است و جا دارد كه مبسوط به آن پرداخته شود.
علتهای چاقی در كودكان
1-ژنتيك
بعضی روانشناسان عقيده دارند چاقی كودكان ژنتيكی است و ژن چاقی از والدان به فرزندان منتقل می شود. پژوهشگران در آزمايشها و تحقيقات متعددی به اين نتيجه رسيده اند كه عوامل متعدد ديگری نقش دارند كه به بعضی پرداخته مي شود.
پروزنی در دوران كودكی با پروزنی مراحل بعد زندگی نيز در ارتباط است از نظر آماری 80 درصد كودكان پروزن بين 10 الی 13سال،  در سن 26 تا 35سالگی نيز هنوز پروزن بودند ]نمونه ای كه آبراهام (Abraham) و نورديسك (Novdsiek) مورد مطالعه قرار دادند[ افزون بر آن، احتمال بيشتری می رود كه والدين پروزن كودكان پروزن داشته باشند.
2-زياده روی در خوردن مواد انرژی زا

 اضافه شدن وزن ناشی از زياده روی در خوردن مواد پركالری يا مصرف ناكافی كالری در فعاليتهای روزانه است.
3-فعاليت های اندك روزانه
ميزان فعاليت كودكان پروزن نيز می تواند متفاوت باشد، پژوهشگران پی بردند كه نوزادان پروزن نسبت به كودكان معمولی تحرك كمتری دارند. زمانی كه هم از نوجوانان، يا از والدان آنها مورد ميزان فعاليتشان سؤال می شود، می بينيم كه فعاليت نوجوان فربه نسبت به همسالان خود كمتر است.
4-يادگيری اجتماعی و رفتارهای عملی خانواده در چاقی و فربهی
پژوهشگران به تفاوتهاي ميان رفتارهاي مربوط به خوردن و فعاليت، در كودكان پر وزن و كودكان غير پروزن توجه كرده اند. مشاهداتي كه از كودكان مدرسه اي به عمل آمده است نشان مي دهد كه رفتارهاي خوردن كودكان پروزن، با همسالان نرمال تفاوت دارد. معمولا ديده شده است كه كودكان پروزن هنگام خوردن كمتر مكث مي كنند. در يك فاصله زماني لقمه بيشتري گاز مي زنند، اما لقمه را كمتر مي جوند، در نتيجه سرعت آنان در خوردن بيشتر است.
تصور مي شود كه مشكلات خوردن و فعاليت نكردن نيز مانند هر رفتار ديگري آموخته مي شود كودكان نحوه خوردن والدان و اطرافيان خود را مي بينند و از آن تقليد مي كنند و اين سبك خوردن در آنها تقويت مي شود.
-خوردن همچنين با لذت آني تقويت مي شود، در حالي كه پي آمدهاي منفي اضافه وزن پس از چندي خود را مي نماياند. خوردن ممكن است با محركهاي جسمي يا اجتماعي به شدت پيوند داشته باشد، زيرا در برخي موقعيتها تقريبا به صورت خودكار در مي آيد. افزون بر آن برخي از مردم مي آموزند براي غلبه بر حالتهايي نظير خستگي و اضطراب به خوردن پناه ببرند.
درمان چاقي به شيوه يادگيري اجتماعي در پي آن است كه اين الگوهاي آموخته شده را از بين ببرد و الگوهايي با سازگاري بيشتر جايگزين كند.
-مشكلات چاقي
-ناراحتي هاي روحي و رواني
-ناراحتي هاي استخواني
-اختلال در گردش خون
-انسداد دريچه هاي قلب
كودك چاق از جانب همسالانش مورد تمسخر قرار مي گيرد، روشن شده است كه كودكان كودكستاني ترجيح مي دهند. اندازه بدنشان در حد نرمال باشد. آنان از افراد چاق بدشان مي آيد (لونر lerner و شرودر schroder، 1971)
يافته هاي پژوهشگران حكايت دارد كودكان چاق در خودشناسي ضعف دارند و نسبت به كودكان گروه كنترل داراي مشكلات رواني بيشتري هستند.
راه حل ها
-اطلاعاتي درباره موادغذايي و تبعات آنها به كودكان و والدان ارائه شود.
-محدوديتهايي در استفاده از غذاهاي پركالري ايجاد شود.
-در رفتارهاي عملي خوردن و تهيه غذا تغييرات لازم صورت بگيرد.
-افزايش مصرف انرژي از طريق فعاليتهاي روزانه و گنجاندن برنامه تمرينهاي ويژه
-شناسايي نكات راهنما كه شامل محركهاي خارجي و انگيزه هاي دروني مربوط به پرخوري يا فعاليت ناكافي است.
-پاداش دادن به كودكان و تشويق آنها
-در عين حال روانشناسان توافق دارند كه هنوز بايد در مورد كاهش وزن و حفظ آن بررسي بيشتري صورت بگيرد.
منابع:
1-روان شناسي باليني كودك- هربرت، مارتين
2-اختلال هاي رفتاري كودكان نلسون، ريتاويكس و ايزرائيل
تهيه و تنظيم: وجيهه شهلايي

: روزنامه کیهان