حنا مخملباف کارگردان 20 ساله ایرانی

"کودکان امروز، بزرگان نسل بعد هستند. اگر به خشونت عادت کنند، آینده جهان در خطر خواهد بود."

" اگر شعر و سینما نبود، خشونت جنگ های امروزی ما را به وحشی ترین موجودات تاریخ تبدیل می کرد. حاکمان کره زمین به دست 18 ساله ها تفنگ می دهند تا برای دنیای بهتر همدیگر را بکشند. در چنین دنیایی من باید از پدرم ممنون باشم که به دست من تنها دوربین داد."

          حنا مخملباف

حنا مخملباف متولد 12شهریور 1367 کوچک ترين فرزند محسن مخملباف است. اولین کار سینمایی او ایفای نقش در فیلم "نون و گلدون" ، ساخته پدرش در سن هفت سالگی بود. حنا مخملباف کار فیلم سازی را از 8 سالگی در نقش های عکاس، منشی صحنه و دستیار کارگردان شروع کرد.او در کلاس دوم ابتدایی مدرسه را ترک گفت و به همراه خواهرش سالها در کلاسهای پدر درس خواند. اولین جایزه فیلم سازیش را  در سن 14 سالگی با فیلم مستند لذت دیوانگی دریافت کرد .او همچنین برنده جایزه جوانترین فیلم ساز جهان از جشنواره ونیز شد.از وی کتاب شعری با نام «یک لحظه ویزا » به چاپ رسیده است. «بودا از شرم فرو ریخت» آخرین فیلم ساخته اوست که در بامیان افغانستان ساخته شده است. بازیگران فیلم بچه های مدارس شهر بامیان و روستاهای اطراف آن هستند.

داستان فیلم «بودا از شرم فرو ریخت» :
زیر مجسمه بودا که توسط طالبان در سال 2001 فرو ریخت، هزاران خانواده هنوز در غارها زندگی می کنند. بختی دخترک 6 ساله افغان روزی توسط پسرهمسایه که جلوی غار آن ها الفباء می خواند تحریک می شود تا به مدرسه برود. در مسیر مدرسه او مورد تهدید پسرانی واقع می شود که آن چه را در جامعه خشونت بار خود دیده اند، به بازی خود آورده اند.این را در صحنه ای از فیلم می بینیم یک پسربچه می گوید:

«کلان شوم شما را می کشم.»  با آنان در کودکی خشونت شده و آنها این خشونت را به بازی های خود می برند. آنان می خواهند بختی را به راستی سنگسار کنند و یا چون بودا تخریب کنند و یا چون آمریکایی ها او را در غارهای تو در تو به رگبار ببندند. حنا مخملباف می گوید:

"فکر می کنم مدرسه واقعی بچه ها ،کپی کردن از زندگی بزرگ تر هاست. مثلا در همین شهر بامیان چند سال پیش یک نسل کشی وحشتناک اتفاق افتاده است و جلوی زن ها سر شوهران و پسرانشان بریده شده. حتی آن ها که برای نجات افغانستان آمده اند، اول با خشونت آن را تخریب کرده اند، بعد هم فرصت آباد کردنش را نیافته اند تا بالاخره منجی بعدی آمده. اول روس های کمونیست آمده اند، بعد طالبان آمده اند و بعد هم آمریکا آمده است.آن ها که برای نجات افغانستان آمدند، یکی کمونیست بود، یکی مسلمان و یکی بی دین یا مسیحی؛ اما همه در یک چیز مشترک بودند: خشونت".در فیلم پسربچه ای که همیشه در حال یاد گرفتن الفباء است. و هر جور بلایی هم که سرش می آید، حتی زیر شکنجه از آموختن الفباء دست بر نمی دارد و گویی هیچ وقت هم یاد نمی گیرد. او آن کسی نیست که همیشه در کنار قدرتمندهاست. او این طرف قدرت است. او تجربه زیر پای قدرت له شدن را دارد.و این تجربه کمی نیست. او نماد بسیاری از ملت هاست. او همیشه کشته می شود. همیشه شکنجه می شود. همیشه تهدید می شود، همیشه تلاش می کند، اما به هیچ کجا هم نمی رسد. اما یاد گرفته است که حتی برای ادامه زندگی گاهی باید مرد و این تجربه کمی نیست.  آخرین جمله ای که به دختر فیلم می گوید این است: بمیر تا تو را رها کنند. و دختر در بازی کودکان می میرد تا از سیکل این بازی خشن خود را خارج کند. حتی دختر فیلم قهرمان نیست. چون به هدفی که می خواهد نمی رسد. او حتی در آخر فیلم می پذیرد که موقتا یا مصلحتا بمیرد یا مثل بودا از شرم فرو بریزد.

حنا مخملباف در فستیوال های مختلف شرکت نموده و برنده جوایز مختلف است.
 

جوايز بين المللي فيلم که دریافت کرده عبارتند از :

1- جايزه "جوانترين فيلمساز جهان" از جشنواره بين المللي فيلم ونيز ،
ايتاليا 2003 (بخاطر فيلم لذت ديوانگي)

2- جايزه "نگاه ويژه" از سازمان منتقدين فرهنگي زنان ايتاليا در
جشنواره بين المللي فيلم ونيز ، ايتاليا 2003 (بخاطر فيلم لذت ديوانگي)

3- ” لذت ديوانگي“ جايزه ويژه هيئت داوران از چهارمين جشنواره بين‌المللي فيلم توكيو فيلمكس, (بخاطر فيلم لذت ديوانگي) 2003
4- جايزه ويژه هيئت داوران از پنجاه و پنجمين جشنواره بين‌المللي فيلم سن سباستین، اسپانیا 2007

5- جايزه تلویزیون اسپانیا "ل اترا میرادا" از پنجاه و پنجمين جشنواره بين‌المللي فيلم سن سباستین، اسپانیا 2007

6- جایزه ویژه "پائولو انگری"سازمان بین المللی یونیسف از دومين جشنواره بين‌المللي فيلم رم، ایتالیا 2007

7 جایزه ویژه نوآوری "دنیل لنگلوئیس" از سی و ششمین جشنواره بین المللی "نوو سینما" مونترال، کانادا 2007

8جایزه ویژه "زنان و برابری" از چهل و هشتمین جشنواره بین المللی فیلم تسالونیکی، یونان 2007

9- جایزه "کشف و نوآوری" از جشنواره بین المللی "سارلات"، فرانسه 2007

10 جایزه "خرس کریستال" از جشنواره بین المللی "برلین"، آلمان 2008

11-جایزه ویژه "صلح" از جشنواره بین المللی "برلین"، آلمان 2008

12-جایزه ویژه" از اتحادیه کلاب 25،اسپانیا 2008

13-جایزه "بهترین فیلم" از جشنواره بین المللی فيلم آفریقا-آسیا-آمریکای لاتین در میلان، ایتالیا 2008

14- جایزه" فیبرشی" از یازدهمین جشنواره بین المللی فیلم زنان "جاروی پرنده" آنکارا 2008

فیلم «بودا از شرم فرو ریخت» در بسیاری ازکشورهای مختلف اروپا به روی پرده نمایش رفته است. نگاه عمیق و هنری کارگردان و پرداخت متبحرانه وی به موضوع از مشخصه های کاری حنا مخملباف است.

بودای حنا مخملباف در 15 ماه مه در جشنواره فیلم آنکارا چهاردهمین جایزه بین المللی  خود را دریافت کرد. او بعد از دریافت این جایزه اعلام کرد:" این جایزه ها به یک شخص خاص تعلق ندارد بلکه متعلق به تمامی یک ملت و فرهنگ می باشد." وی کلیه جوایز خود را به موزه سینمای ایران اهدا نمود.

منابع گزارش :

یازدهمین جشنواره فیلم زنان آنکارا، سایت شعر هنر سینما، سایت مخملباف

گردآوری : مژگان محمدی