ارشميدس
دانشمند
,
رياضيدان و فیزیکدان
يونان در سال 212 قبل
از ميلاد در شهر
سيراكوز چشم به جهان
گشود او پسر فیدیاس
منجم دربار بود پدرش
او را برای تحصیل به
اسكندريه واقع در مصر
فرستاد. اسکندریه در
آن زمان مرکز علم و
تجارت بود.
او نزد شاگردان
اقلیدس ریاضیات را
فراگرفت و پس از
پایان تحصیل به
سیراکوز بازگشت. او
هرگز به اسکندریه
بازنگشت اما با
دانشمندانی از آنجا
مکاتباتی برقرار می
کرد او مشاور پادشاه
سیراکوس شد .
در مورد او داستان
جالبی نقل شده است که
شاه هيرون
دوم
بر كار جواهر ساز
دربار شك كرده بود و
تصور می کرد كه او
بخشی از طلايی را كه
برای ساختن تاج شاهی
به او داده بود سرقت
نموده است و قسمتی از
طلا با نقره مخلوط
كرده و تاج را ساخته
است از ارشمیدس خواست
تا این مسئله را برای
او روشن نماید
ارشميدس می دانست كه
فلزات گوناگون وزن
گوناگون دارند تنها
راه حل مسئله ذوب
کردن تاج شاهی به نظر
می رسید، تا وزن آن
را با همان قدر شمش
طلا ناب مقایسه
نمایند. اما در صورت
تاج شاه باید از بين
می رفت و دوباره
ساخته می شد و شاه به
این کار مایل نبود پس
او باید روش دیگری می
یافت. در
آن روز او در خزينه
حمام نشسته بود
مشاهده نمود كه با
آمدن او در خزینه آب
خزينه بالاتر آمد او
نتیجه گرفت كه بدن او
مقداری از آب را در
خزينه حمام جابه جا
نموده است. ناگهان
فكری به ذهن او راه
یافت او
بلافاصله به سمت خانه
روان شد و در کوچه
های سیراکوز فرياد می
زد: اورکا!
اورکا!
یافتم! یافتم! او
با عجله و سراسيمه به
خانه رفت و آزمایشات
خود را آغاز نمود. او
تصور می کرد كه اجسام
هم اندازه، مقدار آب
مساوی را جابه جا می
كنند اما يك شمش نيم
كيلويی طلا كوچكتر از
يك شمش نقره به همان
وزن
است در مورد مقدارحجم
مساوی طلا و نقره،
طلا تقريباً دو برابر
نقره وزن داشت و
مقدار كمتری آب را
جابه جا
می کرد. او آزمایش
خود را در آب با سه
وزنه با وزنهای مساوی
تاج شاه، هم وزن آن
طلای ناب و هم وزن آن
نقره ناب انجام داد و
مشاهده نمود كه تاج
ميزان بيشتری آب را
نسبت به شمش طلای هم
وزن خود پس می راند
ولی
اين ميزان آب كمتر از
ميزان آبی است كه شمش
نقره هم وزن آن را
جابه جا می كند. به
اين ترتيب ثابت کرد
كه تاج از طلای خالص
ساخته نشده است و
جواهر ساز طلا را با
نقره مخلوط نموده
است. بدین ترتیب
ارشميدس اصل خود را
كشف نمود و دریافت که
می توان وزن اجسام
جامد را با كمك
مقدار آبی كه جابه جا
می كنند اندازه گيری
كرد. قانون وزن
مخصوص را كه چگالی
اجسام نامیده می شود
با نام «اصل ارشميدس»
می شناسیم.
هر جسمی که در آب
قرار گیرد به اندازه
ی آبِ هم حجمِ خودش
سبک تر می شود.
ارشميدس در رياضيات
تبحر داشت. او
روشهایی برای اندازه
گيری اشكال و حجمهای
هندسی مانند
مخروط و خط مارپيچ،
سهمی، سطح كره و
استوانه، سطح و
حجم كره، و مخروط
ارائه نمود. او
منجنيقهایی برای دفاع
از یونان اختراع
نمود. همچنين به دست
آوردن عدد نيز از
كارهای او است. به
دست آوردن عدد پی
نیز از اوست او عدد
پی، يعنی نسبت محيط
دايره به قطر آن
مساوی با 3.14 را
بدست آورد. او در
زمینه مکانیک نیز
قوانينی درمورد سطح
شيبدار، پيچ اهرم و
مركز ثقل كشف نمود.
دانش تعادل مايعات
نیز بوسیله او كشف شد
قانون تعادل مایعات
برای تعيين وضع تعادل
اجسام شناور در
مایعات به كار رفت.
قوانين اهرم نیز از
کشفیات اوست.او
همچنین پیچی را کشف
نمود که برای آبیاری
مزارع و بالا کشیدن
آب از آن استفاده می
شد.
او روشهای مختلف برای
تعيين جذر
تقريبي اعداد به دست
آورد و از مطالعه
آنها معلوم می شود كه
او با كسرهای متصل
آشنايی داشته است.
يونانيان در آن زمان
برای نمايش اعداد
ازعلائم متفاوت
استفاده می كردند او
روشی برای خواندن و
نوشتن هر عدد ابداع
نمود.
او دو هزار سال قبل
از
نيوتن و لايب نيتس
موفق به اختراع حساب
انتگرال شد و در حل
يكی از مسائل خويش
نكته ای را به كار
برد كه او را در زمره
پيش قدمان ايجاد حساب
ديفرانسيل
قرار می دهد.
زندگی ارشميدس با
آرامش كامل طی شده
است و او فرصت آن را
یافته تا نبوغ خود را
در جهت خدمت به جهان
استفاده نماید او در
رفاه و آرامش زیسته
است حتی در زمانی كه
روميان در سال 212
قبل از ميلاد سيراكوز
را به فتح نمودند
سردار رومی مارسلوس
حق اذيت و آزار او را
به به سپاهيانش نداد
و می خواست او را با
خود به روم ببرد با
این همه در غلبه
روميان بر شهر
سيراكوز او به وسيله
یک سرباز مست رومی در
سن هفتاد و پنج ساله
در سال 287 قبل از
ميلاد به قتل رسيد. و
اين در حالي بود كه
در ميدان بازار شهر
در حال ترسیم یک
دیاگرام دایره ای بود
سرباز پایش را روی
دایره ترسیم شده
گذاشت و ارشمیدس بر
سر او داد کشید که :
دايره های مرا خراب
نكن. سرباز با شمشیر
خود پیرمرد دانشمند
را به قتل رسانید
رومیان نیز خود از
این اتفاق بسیار
متاسف شدند و به جای
خود ارشیمدس آثار او
به روم فرستاده شدند
این آثار تا مدتها
نگهداری شدند.مزار او
در سیراکوس تا دو قرن
بعد از مرگش مورد
بازدید توریست قرار
می گرفت گفته اند بر
مزار او یک سیلندر و
یک کره رسم شده بود
زیرا او مهم ترین کشف
خود را تناسب بین حجم
کره و سیلندر می
دانست.