مدت‌هاست كه دانشمندان هشدار می‌دهند انتشارگازهاي گلخانه‌اي در چين تهديدی جدی براي محيط زيست و سلامت كره زمين است.

 به ويژه آنكه پيش بينی می‌شود در آينده نزديك انتشار اين گازها تا مرز دو برابر امروز افزايش يابد. اين در حالی است كه چين ا زجمله كشورهايی است كه به اجرای مفاد پيمان كيوتو متعهد شده است، با اين حال با رويه‌ای كه در فرايند توليدات صنعتی در پيش گرفته روز به روز بر نگرانی‌های دانشمندان محيط زيست می‌افزايد. آنچه در پی می‌آيد گزارشی است در همين زمينه كه به تازگی در مجله اشپيگل منتشر شده است. 

 آيا می‌توان ازفاجعه‌ای بزرگ جلوگيری كرد؟دانشمندان درمطالعه‌اي جديد با بدبيني اعلام كرده‌اند كه از انتشار گازهاي گلخانه‌اي چين در آينده به سختي مي‌توان جلوگيري كرد. آنها مي‌گويند آرزوي بجايي است كه ايالات متحده آمريكا با رهبري رئيس‌جمهوري جديد، باراك اوباما،  با  چين متحد شود و از انتشار گازهاي گلخانه‌اي خود بكاهند چون اين دو كشور منبع اصلي اين گازهاي خطرناك در جهان هستند و همان طور كه مي‌دانيم در موافقتنامه سال 2009 درشهر كيوتو در مورد كاستن از انتشار گازهاي گلخانه‌اي، آمريكا آن توافقنامه را امضا نكرد اما كشورهاي صنعتي اروپايي وكشورهاي بزرگ اقتصادي در حال رشد نظيرچين باآن توافق كردند. البته به‌نظر مي‌رسد اين آرزو تحقق پيدا نكرده است.

آقاي گوان،  رئيس گروه تحقيقات انرژي در دانشگاه كمبريج – كه خود اهل چين است – مي‌گويد كه بسياري از كشورهاي صنعتي غرب از چين خواسته‌اند كه از انتشار گازهاي آلاينده درهوا بكاهد اما اين كشور به آساني قادر به انجام اين كار نيست.

گوان با همكاري استاداني ازدانشگاه‌هاي آمريكا و نروژ در تحقيقاتي كه درمجلات علمي معتبر دنيا منتشر كرده‌اند نتايج كار را مايوس‌كننده مي‌دانند.آنها مي‌گويند با وجود افزايش روزافزون تكنولوژي‌هاي پاك در جهان،  افزايش گازهاي گلخانه‌اي چين در هوا نگران‌كننده است به ويژه آنكه انتشار اين گازها در 2 دهه آينده در مقايسه با سال 2002 دوبرابر خواهد شد.

چين تاكنون قدرت چهارم اقتصادي جهان بوده است اما با وجود بحران مالي جهاني،  اين كشور با سرعت سرسام آوري درحال توسعه است. اين توسعه علاوه بر توليدات صنعتي،  در زمينه شهرسازي، جاده‌سازي و پروژه‌هاي حمل ونقل و زيربنايي نيز سرعتي چشمگير دارد. در اين كشور از سال1990تا2002، 47 فرودگاه جديد  به بهره برداري رسيده و شبكه راه‌هاي آن از سال1981تا2002بيش از 800 هزاركيلومتر رشد كرده است.

 نياز بيشتر به انرژي در آينده

انتظار مي‌رود جمعيت چين از يك ميلياردو300 هزارميليون نفر به 1.5 میلیارد نفر افزايش يابد. اين جمعيت روز‌افزون كه اغلب در حومه شهرها ساكن خواهند شد به خانه‌هايي به سبك غربي با تجهيزاتي نظير تهويه مطبوع، يخچال فريزر، وسايل صوتي وتصويري،  رايانه و ديگر مايحتاج زندگي نياز دارند كه بالطبع به‌طور فزاينده‌اي درخواست انرژي را افزايش خواهد داد.

آژانس بين‌المللي انرژي وآمار ملي چين پيش بيني كرده است كه براي تامين اين نياز طرح‌هاي انرژي‌زاي كشور بايد بيش از 8 هزارو600 تريليون وات برق در سال 2030 توليد كنند؛ يعني سه برابر ميزاني كه در2006توليد مي‌شده است.

در حال حاضر83 درصد سوخت مصرفي نيروگاه‌هاي چين زغال سنگ است كه براي آب وهوا بسيار زيانبخش است. اين كشور اميدوار است كه درآينده از انرژي‌هاي پاك نظيرانرژي اتمي، نيروي باد و آب و  ... به جاي زغال سنگ استفاده كند و به تدريج از مصرف سوخت‌هاي فسيلي بكاهد.

راهكارها

براساس تجربيات يافت شده،  گوان و همكارانش در حال تكميل تحقيقاتشان براي دو دهه آينده هستند و مي‌خواهند روشي را به كار برند كه خوش‌بينانه باشد.

آنها چين را تحت فشار قرار مي‌دهند كه طرح‌هاي جديد خود را كه با زغال سنگ كار مي‌كنند به تكنولوژي ضبط و انبار كردن گاز كربنيك مجهز كند.اين طرح از انتشار دي اكسيد كربن جلوگيري كرده و آنها را در زير زمين محبوس مي‌كند. البته اين طرح مراحل آزمايشي اوليه را مي‌گذراند و كارشناسان استفاده گسترده  از آن را تا قبل از سال 2025 انتظار ندارند. نتيجه عاقلانه اين پروژه تخيلي اين است كه حتي با تجهيز شدن همه  طرح‌هاي زغال سنگي جديد چين به اين نوع تكنولوژي باز هم تا سال 2030 انتشار گازهاي دي‌اكسيد  كربن حدود 80 درصد افزايش خواهد يافت.

آقاي گلن پيترز،  رياضيدان استراليايي در مركز تحقيقات بين‌المللي آب و هوا در شهر اسلو، مي‌گويد: اين موضوع نشان مي‌دهد كه چه چالش عظيمي براي كاستن انتشار گازهاي گلخانه‌اي وجود دارد. درصورتي كه اين تكنولوژي جديد عملي شود باز هم مقداري از دي اكسيد  كربن پروژه‌ها به هوا راه مي‌يابد.آقاي گوان مي‌گويد:علاوه بر اين تكنولوژي،  ما استفاده از انرژي‌هاي تجديدپذير را پيشنهاد مي‌كنيم.براي مثال،  اگر چين بخواهد انتشار گازهاي گلخانه‌اي خود را تا سال 2030 به پايه سال 2000 برساند بايد 40 درصد از انرژي توليدي خود را از منابع تجديدپذير توليد كند  اما در حال حاضر هيچ كشوري چنين تواني را ندارد و بي‌شك چين نيز قادر به انجام آن نخواهد بود.

راهي خطرناك

پيترز مي‌گويد: كشورهاي صنعتي هم شريك جرم چين در آلودگي هوا هستند. به گفته او، كشورهاي صنعتي بين سال‌هاي 2002 تا 2007 ميلادي،  26درصد فراورده‌هاي صنعتي چين را به كشور‌هاي خود وارد كرده‌اند.

حدود دو سوم صادرات چين به ايالات متحده، ژاپن، اروپا واستراليا وارد مي‌شود.  اكنون مردم اين كشورها بايد از خودشان بپرسند چرا تا اين اندازه لوكس‌گرا شده‌اند. پيترز مي‌افزايد: آيا خوردن سه بار غذا‌هاي وارداتي در هفته لازم است ؟

محققان مي‌گويند موضوع ديگري كه كمتر به آن توجه مي‌شود اين است كه توليدات صنعتي و غذايي چين،  نسبت به ساير كشورها كثيف‌تر است.كالاهايي كه چين صادر مي‌كند در آلودگي محيط‌زيست چهار برابر مضر‌تر از كالاهايي است كه وارد مي‌كند.  مطالعات انجام شده حاكي از آن است كه ژاپن، همسايه چين از انرژي‌هاي نه برابر سالم‌تر ومؤثر‌تر استفاده مي‌كند.

به همين دليل پيترز پيشنهاد مي‌كند كه چين بايد از انرژي طوري استفاده كند كه تلفات آن كمتر باشد. براي مثال، ساختمان‌ها طوري ساخته شوند كه انرژي را در خود ذخيره كرده و در و پنجره‌ها به گونه‌اي طراحي و نصب شوند كه از اتلاف انرژي جلوگيري شود. آقاي گوان هم به سهم خود به‌عنوان يك هموطن چيني از مردم مي‌خواهد كه از سبك زندگي افراط‌آميز غربي خودداري كنند چرا كه در غير اين صورت مسيري كه انتخاب كرده اند بسيار خطرناك خواهد بود.